امتیاز کاربران

درمان تغذیه ای بی اشتهایی کودکان

انرژی

میزان قوت و قدرتی که کودک از خوردن غذا به دست می آورد انرژی نام دارد . تمام غذاهایی که او می خورد، به بدنش انرژی می رساند. مواد غذایی مختلف دارای میزان انرژی متفاوتی هستند. برای کودکان کم اشتها بهتر است ، از مواد غذایی استفاده شود که میزان انرژی در حجم معین آنها نسبت به مواد غذایی دیگر بیشتر باشد. به این معنی که مقدار کمی از آنها انرژی بیشتری داشته باشد.

پروتئین

از غذا به بدن کودک می رسد و رشد او را تأمین می کند . کودک هر روز و در طول روز چند مرتبه بایستی غذایی بخورد که حاوی پروتئین باشد تا بدن او دچار کمبود نشود نیاز به پروتئین در سنین متفاوت تغییر می کند . در ابتدای کودکی نیاز به پروتئین براساس واحد بدن کودک ، بیشتر است ولی چون حجم بدن او کم است، میزان کمی پروتئین نیاز او را تامین می کند . با بالارفتن سن، نیاز کودک بر اساس واحد بدنش کمتر شده ولی بدلیل افزایش حجم بدن کودک میزان کل مورد نیاز افزایش می یابد.

جدول زیر خلاصه ای از نیازهای کودک به پروتئین و انرژی است.

مواد معدنی و ویتامین ها

مواد معدنی وویتامینها برای رشد و تکامل مطلوب کودک لازم هستند . دریافت ناکافی آنها به رشد آسیب می رساند و بیماری های ناشی از کمبود آنها بروز می کند . در کودکی که کم اشتهاست باید از مواد غذایی استفاده شود که در کمترین حجم دارای بیشترین میزان املاح و ویتامین باشند تا رشد کودک با توجه به حجم کم معده او تأمین شود.

برای یک کودک کم غذا املاح و ویتامین های زیر اهمیت به سزایی دارد.

1. آهن (fe)

کودکان 1 تا 3 ساله در معرض خطر کم خونی هستند . آنها آهن نیاز دارند تا خون سازی در بدنشان به خوبی صورت گیرد. از اینرو باید غذاهایی مصرف کنند که دارای آهن زیاد و قابل جذب باشد. مصرف قطره آهن به تامین بهتر محتوای آهن بدن آنها کمک می کند. اگر دچار کم خونی شوند یادگیری کودک و توانایی کودک کاهش می یابد. بهترین منابع آهن برای کودک، گوشتها و جگراست که تامین کننده عنصر روی( zn)مورد نیاز آنها نیز می باشد .

2. کلسیم(ca)

کودکان برای رشد کامل استخوانی به کلسیم نیاز دارند. نیاز آنها بر اساس واحد بدنشان چند برابر بزرگسالان است . لبنیات بهترین منبع کلسیم و تأمین کننده خوب پروتئین است . کودکی که کم اشتها است بهتر است از ماستهای چکیده، شیرهای غنی شده و بستنی تهیه شده باشیر سالم تغذیه کند.

3. ویتامینB، از ویتامین هایی است که در نبود آن رشد مختل می شود. برای افزایش اشتهای کودکان بهتر است منابع غذایی حاوی ویتامینBمثل سبوس غلات ، آردهای کامل ، جوانه ، ماء الشعیر ، گوشت ها و جگر به کودک داده شود و استفاده از مکمل ویتامینBهم می تواند مفید باشد.

برنامه غذایی کودک

در این مرحله شما با استفاده از اطلاعاتی که از رشد و نیازهای او بدستمی آورید یک برنامه غذایی مناسب برایش تعیین می کنید. در این بخش 2 برنامه غذایی برای 2 گروه سنی کودکان آمده است ، شما می توانید از آن استفاده کنید ، با میزانهایی که اکنون کودک شما دریافت می کند مقایسه کنید و تغییرات لازم را انجام دهید.

برنامه غذایی یک کودک 2 تا 3 ساله:

صبحانه ( نان و پنیر و گردو) نان 30 تا 40 گرم ( یک تا یک و نیم کف دست نان سنگک که دارای سبوس است ) + 15 تا 25 گرم پنیر+ یک عدد مغز گردو+ در صورت تمایلچای شیرین.

ساعت 10:نصف لیوان شیر و 1 عدد بیسکویت با آرد کامل+ 1 عدد میوه ( یا نصف لیوان کمپوت میوه که خود مادرتهیه کرده باشد )

ناهار:( چلوگوشت ) 5 تا 10 قاشق غذاخوری برنج+ 30 تا 60 گرم گوشت گوسفند کاملاً پخته و له شده + نصف لیوان ماست چکیده + 1 کاسه سالاد کاملا ریز شده و مخلوط با سس مایونز ( آخر غذا )

عصرانه: 1 عدد میوه ( یا نصف لیوان آب میوه) + 1 عدد خیار+ یک قاشق سوپخوری مغزهای بادام، گردو و فندق.

شام: ( خوراک مرغ) یک کف دست نان+ خوراک مرغ دارای 30 تا 60 گرم ( 3 تا 4 تکه کوچک) گوشت مرغ و سبزیجات کاملاً پخته به فرمی که کودک دوست دارد. + ماست یک دوم لیوان.

قبل از خواب: نصف لیوان شیر

برنامه غذایی یک کودک 4 تا 6 ساله:

صبحانه: ( خامه و عسل) نان 1 کف دست نان با آرد کامل+ 2 قاشق سوپخوری خامه + 2 قاشق مرباخوری عسل

ساعت 10: 1 لیوان شیر+ یک عدد شیرینی کوچک یا 2 عد بیسکویت سبوس دار+ یک دوم لیوان آب میوه (یا یک عدد میوه متوسط)

نهار: ( پلو و مرغ) 5 تا 10 قاشق برنج+ 60 تا 90 گرم گوشت مرغ ( نصف یک ران درشت) + 1 کاسه ماست حاوی 1 لیوان ماست.

عصرانه: سبزیجات کاملاً شسته و پوست گرفته مثل هویج، خیار، کاهو که بهترین منبع ویتامینهای مورد نیاز کودک هستند.

شام: ( پیتز ا) 2 برش متوسط که برای پخت آن 100 گرم گوشت چرخ کرده و سرخ کرده و سبزیجات و 100 گرم پنیر پیتزا بکار رفته باشد+ 1 کاسه سالاد کاملاً ریز شده و باب میل کودک.

قبل از خواب: یک عدد میوه و نصف لیوان شیر

می دانید مواد غذایی بسیار متنوع اند. شما با آشنایی کلی به میزانهای داده شده می توانید مواد غذایی دیگر را جای مواد غذایی گفته شده جانشین کنید که بدان روش جانشینی گویند .

مثلاً هر 5 قاشق برنج برابر یک کف دست نان است . نان مصرفی بهتر است سنگک باشد.

هر 30 تا 60 گرم گوشت برابر 1 عدد تخم مرغ و برابر 4 تا 5 قاشق حبوبات پخته است.

توصیه های لازم برای کودکان کم اشتها:

در صورتی که رشد کودک کم اشتها ، کمتر از استانداردهای ذکر شده باشد ویا رشد او متوقف شده، با مشورت پزشک یا متخصص تغذیه از:

* کپسول یا شربت های مولتی ویتامین وBکمپلکس استفاده کنید.

* از مکمل آهن استفاده کنید.

* از پودر تخم مرغ، پودر شیر خشک اضافه شده به شیر و پودرهای پروتئین تجاری استفاده کنید.

* از کمپوت میوه های تغلیظ شده استفاده کنید.

توصیه های عمومی برای کودکان کم اشتها:

- محیط روانی مناسب و شرایط مطلوبی را برای غذا خوردن کودک فراهم کنید. در آرامش کامل، با صبر و حوصله و بدون اصرار و تهدید به او غذا دهید. در کنار دیگر افراد خانواده در محل معین صرف کردن غذا به او غذا دهید. از غذا دادن به کودک مقابل تلویزیون و زمانی که حواسش پرت است اجتناب کنید و سعی کنید با صحبت کردن با کودک و تعریف داستانهای جذاب، انگیزه او را برای خوردن غذا افزون کنید.

- در عوض غذا خوردن، به او وعده بازی کردن، پارک بردن، به حرفهایش گوش کردن یا فیلم نگاه کردن بدهید نه وعده شیرینی، شکلات و خوراکی های غیر مفید.

- غذا را به فرمی تهیه کنید که مورد پسند کودک است . مثلاً اگر غذا به فرم پیتزا دوست دارد، با استفاده از یک تکه نان و کمی پنیر پیتزا همان مواد غذایی را به فرم پیتزا به او بخورانید. علایق او را درطعم ، حرارت، رنگ و فرم غذا در نظر بگیرید.

- رفتار شما مادر و پدر عزیز، مهمترین تاثیررا برای کودکتان دارد واگر شما رفتار غلطی دارید نمی توانید از او انتظار داشته باشد که این کار را انجام ندهد. پس با رفتار درست خود، به صورت عملی به او آموزش دهید.

- کودک را در فعالیت های خرید مواد غذایی و تهیه کردن غذا دخالت دهید. اگر چه کمی زحمتتان زیاد می شود ولی این کار چند حسن دارد. اول این که او از زحمت تهیه غذا آگاه می شود. وضمنا شما می توانید در حین کمک کردن او راجع به خواص مواد غذایی و اینکه برای غذا در بدن چه اتفاقی می افتد و چه فایده ای برای بدن دارد صحبت کنید. به این ترتیب او تمایل بیشتری برای خوردن غذا پیدا خواهد کرد.

در بین وعده های غذایی، میان وعده های مفید به او بدهید. مغزهای بادام، فندق، گردو، کشمش و... آب میوه و کمپوت میوه، شیر غنی شده با چند قاشق شیر خشک، ماست چکیده، شیرینی های تهیه شده با آرد کامل یا با میوه ها، یک لقمه نان و پنیر و دیگر مواد غذایی غنی از ویتامین و پروتئین. فائده یک میان وعده مفید این است که علاوه بر فراهم آوردن انرژی و مواد غذایی مورد نیاز برای رشد کودک که به سرعت در بدن تمام می شوند، بدلیل کوچک بودن حجم معده کودک به تقسیم غذا در طول روز کمک می کند و مادر یا پدر در یک وعده اصرار نمی کند که کودک بیشتر از ظرفیتش غذا بخورد.

- می توانید سبوس گندم تهیه کنید و در حین پخت غذا به برنج او بیافزایید تا ویتامینBموجود در آن به افزایش اشتهای کودک کمک کند . جوانه گندم نیز از منابع غنیBاست که می توانید آن را درسالاد ریز کنید و به کودک بدهید.

- مطمئن باشید که کودک راجع به غذای خاصی ذهنیت بد ندارد ( مثلا با دیدن ماکارانی رشته ای به یاد کرم نمی افتد ) و اگر چنین تصور غلطی دارد، فرم غذا را عوض کنید یا آن غذا را دیگر به کودک ندهید.

- کودک را به فعالیت های جمعی و بازی با همسالانش تشویق کنید.

واحدتغذيه بيمارستان طالقاني

امتیاز کاربران

ديدگاههاي شيخ الرئيس ابوعلي سينا در مورد بهداشت و تغذيه كودكان

ابن سينا در مورد بهداشت و تغذيه نوزادان و كودكان حتي قبل از تولد ديدگاههاي خاصي دارد كه پس از گذشت قرون متمادي و پيشرفت جوامع جهاني از نظر علمي و فني هنوز هم جايگاه خاص خود را داشته و كارائي خويش را حفظ نموده است.

وقتي نوزاد بدنيا آمد قبل از هرچيز بايد ناف او را بفاصله چهار انگشت بريد و بخش بريده را با پشمي پاكيزه كه به نرمي تاب داده شده است تا طفل آزار نبيند و با پارچه اي كه به روغن زيتون اندوده است بر آن نهاد و همچنين توصيه شده است كه مخلوطي به نسبت برابر از زردچوبه ، خون سياوشان ، انزروت، زيره ، چوبك ، مركوبيده بر ناف او بپاشند و تن او را با آب نمك رقيق اندوده نموده تا سطح لايه پوست سخت و نيرومند شود آب نمكدار نبايد به بيني و دهان برسد، ترشحات و كثافات بدن با آب نمك دار اندوده نموده سپس با آب ولرم وي را مي شوييمسوراخ بيني را بايد هميشه با انگشت ناخن گرفته و پاك كرد. مختصر روغن زيتون در چشم وي چكاند، با انگشت كوچك مقعد او را تحريك نموده تا باز شود .

وقتي كه ناف 4-3روز بعد افتاد، محلول روي در الكل به آن بمالند .

ماما بايد هنگام قنداق نمودن با كمال ملايمت اندامهاي او را با دست مالش دهد و با فشار بسيار خفيف سر انگشتان هر اندامي را كه سزاوار پهن شدن است پهن كند و هر آنچه را كه شايان باريكي است باريك كند و اين كار بايد بارها تكرار شود، چشم هاي نوزاد را بايد همواره با چيز نرم حرير مانندي ماليد آبدانش را با دست مالش داد تا ادرار از آن خارج شود. سر نوزاد را بپوشاند يا كلاهي بگذارد. محل سر نوزاد در بستر بايد بلندتر از ساير قسمتها باشد. گردن، پهلو، پشت نوزاد نبايد بسبب ناهمواري بستر كج شود. محل خواب نوزاد بايد خانه اي باشد با هواي معتدل، نه گرم و نه سرد و در سايه باشد و نور قوي بر او نتابد. نوزاد را در تابستان با آب معتدل و در زمستان با آب گرم بايد شست و شو داد و بعد از اين كار او را با پارچه نرم خشك كرده و مالش داد . او را ابتدابر شكم و بعد به پشت خوابانيد.

تغذيه كودك: شير مادر براي نوزاد از هر شير ديگري بهتر است زيرا بيشتر از هر غذاي ديگر به گوهر غذايي نوزاد كه در زندگي جنيني به او مي رسد شباهت دارد منظور خون حيض مادر است كه بعداً بصورت شير مادر در آمده است و نوزاد بيشتر با آن مانوس است و آن رابا اشتهاي بيشتر ميخورد و حتي به تجربه ثابت شده است كه در دهان گرفتن نوك پستان مادر در رفع آزار شيرخوار بسيار سودمند است و بايد روزي دو يا سه بار به نوزاد شير داد و نبايد از اول به او شير زياد دهند بهتر آن است كه در نخستين مرحله تا موقعي كه مادر اعتدال مزاج خود را بازيابد شير يك زن ديگر بجز مادر نوزاد به او برسد بسيار بجاست كه قبل از شير دادن به بچه دهان او را با عسل اندود و بعدا به او شير داد. اگر بخواهند در اول روز به بچه شير بدهند پستان را بايد دو يا سه بار بدوشند و آنگاه در دهان نوزاد بگذارند. براي آزمايش شير قطره اي از آن را روي ناخن مي ريزند اگر جاري شد رقيق است اگر حركت نكرد غليظ است. شير مطلوب نه زياد رقيق و نه زياد غليظ است. جهت اعتدال مزاج و پرورش صحيح و سالم نوزاد علاوه بر شير مراعات دو نكته بسيار مهم ديگر نيز ضروري است يكي جنباندن نوزاد به آهستگي و ملايمت و ديگري موسيقي و آوازي است كه عادتا براي خوابانيدن نوزاد مي خوانند. جنباندن باعث رشد بدن و موسيقي باعث رشد مغزي و رواني وي مي شود. در مواقعي كه مادر به علت مسائل بهداشتي يا ناتواني در شير دادن نتواند به نوزاد شير دهد يا وقتي كه نوزاد با خوردن شير مادر رشد ننمايد يا لاغرتر شود چه كسي بايد به نوزاد شير دهد؟ در چنين شرايطي بايد از دايه استفاده نمود در هنگام گزينش زن شيرده به جاي مادر بايد به اين نكات توجه داشت: سن، هيات و شكل، ريخت، هيات پستان،كيفيت شير، مدت زماني كه اين شيردهنده زائيده است و جنس نوزاد وي. اگر دايه واجد شرايط مذكور باشد، نوع غذاي وي بايد از گندم،گوشت بره و بزغاله، گوشت ماهي باشد. كاهو براي وي بسيار مطلوب مي باشد و بادام و فندق هم بد نيستند دايه بايد از ترتيزك ريحان كوهي، خردل و نعناع استفاده ننمايد. اگر شير غليظ باشد بايد از اسكنجبين مخلوط با ادويه كه با لطيف كننده هاي خوشبو مثل پونه ،مرزه كوهي و غيره استفاده نمايد ترنج و مركبات استفاده كند. اگر شير رقيق باشد استراحت نمايد و چيزهايي بخورد كه خونش را غليظ نمايد و براي اينكار از شيره تند انگور ( دوشاب انگور ) بخورد و زياد بخوابد. اگر شير وي كم است بايد تعيين كرد كه داراي سوء مزاج عمومي است يا سوء مزاج فقط در پستان است. اگرعلت از كم خوراكي باشد شيردهنده بايد سوپ جو و سبوس و بنشن بخورد. گفته اند كه خوردن پستان گوسفند و بز براي افزايش شير مفيد است.

اگر مقدار شير زياد باشد و در پستان جمعو متوقف گردد و غليظ و تباه و سرانجام موجب آزار شود مي توان آن را به چند طريق معالجه نمود : 1. غذاي زن شيرده بايد كم شود يا موادي به وي داد كه اشتهايش كم شود. 2. سينه و تن را با سركه و زيره اندود با سركه و گل آزاد را بعنوان ضماد استفاده نمود. 3. عدس را در سركه پخت و ضماد سينه و بدن كرد و آب شور نوشاند.

از شير گرفتن بچه: وقتي بچه را از شير بازداشتند غذايش بايد با شوربا (سوپ) و گوشتهاي سبك شروع شود . از شير بازداشتن بچه بايد بطور تدريجي و نه آني صورت گيرد . بايد بچه را با قرصهايي كه از نان نيشكر ساخته شده است مشغول كرد تا پستان را فراموش كند . اگر طفل در طلب پستان پافشاري كرد و بر سر شير بناي لج كردن گذاشت و به گريه افتاد چاره آن است كه درهمي از مر و درهمي از پونه كوبيدو بهم آميخت و پستان را بدان اندوخت.