Femurنام بیماری:شکستگی ران ،

هدف کلی:بیمار قادر باشد از بیماری خود آگاه شود و در تصمیم گیری ها مشارکت داشته باشد.

اهداف رفتاری:

حیطه شناختی:1.دانش:بیمار قادر باشد عوامل درد خودرا شناسایی کند.

2.کاربرد:بیمار قادر باشد برای تغیر وضعیت مکرر آماده باشد.

3.تجزیه و تحلیل:بیمار قادر باشد رژیم غذایی و ورزشی درست را انتخاب کند.

حیطه عاطفی:1.توجه کردن:بیمار برای استفاده از وسایل کمک حرکتی سوال بپرسد.

2.پاسخ دادن:بیمار قادر باشد اندام مبتلا را از نظر ادم و تورم به پرستار گزارش دهد.

3.ارزش گذاری:بیمار قادر باشد رژیم غذایی و هیدراسیون کافی را شروع کند.

حیطه روانی_حرکتی:1.آمادگی:بیمار توانایی این را داشته باشد جهت حرکت دادن پاها وانگشتان عکس العمل نشان دهد.

2.پاسخ به راهنمایی: بیمار قادر باشد جهت جلوگیری؟؟؟ از ورزشهای 1ساعت یک بار مچ پا را انجام دهد.

3.سازماندهی:بیمار قادر باشدبرنامه های درمانی خودرا در زمان ترخیص سازماندهی کند

علائم شکستگی تنه استخوان ران

مهمترین علائم شکستگی تنه استخوان ران عبارتند از درد شدید ران که با فشار به محل شکستگیو یا حرکت دادن اندام تحتانی بیشتر میشود.
ناتوانی در حرکت دادن اندام تحتانی، تغییر شکل اندام تحتانی بصورت کوتاه شدن و چرخش به بیرون و تورم ران از دیگر علائم شکستگی استخوان ران است. بعد از شکسته شدن استخوان، به علت انقباض عضلات قوی که در اطراف آن وجود دارد لبه های شکستگی از هم رد میشوند و اندام شکسته شده کوتاه تر میشود.
گاهی اوقات لبه تیز قطعات شکسته شده رگهای خونی ران را پاره کردهو موجب خونریزی شدید در ناحیه میشوند. نتیجه آن از دست دادن مقادیر زیادی خون در داخل بافت عضلانی ران و تورم و کبودی شدید ران است.تشخیص قطعی این شکستگی با استفاده از رادیوگرافیساده داده میشود. باید حتما دقت کرد که مفاصل زانو و ران در رادیوگرافی دیده شوند. در شکستگی های ران باید با دیدن مفصل ران حتما از عدم وجود در رفتگی مفصل ران مطمئن شد.روشهای تشخیصی: تشخیص قطعی این شکستگی با استفاده از رادیوگرافیساده داده میشود. باید حتما دقت کرد که مفاصل زانو و ران در رادیوگرافی دیده شوند. در شکستگی های ران باید با دیدن مفصل ران حتما از عدم وجود در رفتگی مفصل ران مطمئن شد.

درمان شکستگی تنه استخوان ران در بالغین

شکستگی تنه استخوان ران در بالغین در غالب قریب به اتفاق موارد همراه با جابجا شدن قطعات شکسته شده است. مثل هر شکستگی دیگر، شکستگی تنه استخوان ران اگر همراه با جابجایی است باید جااندازیشود و سپس با وسیله ای بیحرکتشده تا جوش بخورد. نوع درمان به متغیر های بسیاری مثل سن بیمار، مقدار جابجایی و آسیب های همراه بستگی دارد.
درمان شکستگی تنه استخوان ران ممکن است با استفاده از روش های غیر جراحی صورت گرفته و یا ممکن است نیاز به عمل جراحی وجود داشته باشد

درمان غیر جراحی

درمان غیر جراحی شکستگی تنه استخوان ران بصورت کشش و سپس گچ گیری است. کشش قدیمی ترین روش درمان این شکستگی ها است. بزرگترین عیب این روش درمانی اینست که بیمار باید مدت طولانی در تخت بیمارستان بماند که موجب عوارض فراوانی از جمله زخم بستر، مشکلات تنفسی، مشکلات گردش خون، مشکلات روحی، هزینه زیاد تخت بیمارستانی و ... میشود. امروزه بندرت از این روش درمانی استفاده میشود

علائم شکستگی تنه ران در کودکان

بدنبال شکستگی بچه توانایی راه رفتن را از دست داده و نمیتواند سر پا بایستد. ران متورم شده و تغییر شکل میدهد. حرکت اندام تحتانی بشدت دردناک میشود. بچه بشدت بیقرار بوده و گریه میکند. حرکات غیر طبیعی در ران بچه مشاهده و لمس میشود.

درمان شکستگی تنه ران در بچه ها

انتخاب نوع درمان شکستگی تنه استخوان ران در کودکان تابع سن بچه و مقدار جابجایی شکستگی است.
در مواردی که شکستگی بدون جابجایی باشد درمان بصورت گچ گیری است. برای گچ گیری شکستگی ران از روش خاصی استفاده میشود و گچ بکار برده را گچ اسپایکا Spica castمیگویند. گچ اسپیکا تنه بیمار را از سینه به پایین در بر میگیرد. تمام اندام تحتانی شکسته شده تا نوک انگشت در گچ گذاشته میشود و اندام تحتانی طرف سالم تا بالای زانو گچ گرفته میشود. این گچ بسته به سن بچه بین 6-3 هفته باقی مانده و سپس خارج میشود.
گچ اسپایکای ران

در مواردی که شکستگی همراه با جابجایی باشد اگر سن بچه زیر 5 سالگی باشد ابتدا شکستگی در اطاق عمل و با کمک بیهوشی عمومیجااندازی شده و سپس گچ اسپایکا گرفته میشود و اگر سن بچه بالای 5 سالگی باشد دو روش درمانی را میتوان انجام داد که هر روش طرفداران خود را دارد

کشش پوستی و سپس گچ گیری

در این روش بیمار برای مدتی در بیمارستان بستری میشود. در مدت بستری، بیمار در تخت به پشت دراز کشیده و وزنه هایی از طریق ریسمان به چسب های نواری پهنی که به پوست ساق چسبیده است متصل شده و موجب اعمال نیروی کششی به کل اندام تحتانی میشود. ( در بچه های بزرگتر گاهی بجای کشش پوستی از کشش استخوانی استفاده میشود. در روش کشش استخوانی وزنه از طریق ریسمان به میله فلزی که بصورت عرضی در پایین استخوان ران بیمار (بالای زانو) گذاشته شده است متصل شده و موجب اعمال نیروی کششی به کل اندام تحتانی میشود).

کشش اعمال شده به اندام تحتانی موجب میشود قطعات شکسته شده ران در کنار یکدیگر و در وضعیت مطلوب قرار بگیرند. در این روش درمانی پزشک معالج مکرراً از محل شکستگی عکسبرداری کرده و وضعیت قطعات را زیر نظر میگیرد. بیمار 3-2 هفته در همین حالت بستری میماند تا قطعات شکسته شده به هم بچسبند. سپس اگر از کشش استخوانی استفاده شده میله از پای بیمار خارج میشود و یا چسب های کشش پوستی از ساق بیمار جدا میشود و برای بیمار گچ اسپایکا گرفته میشود.

عمل جراحی با میله داخل استخوانی

در این روش ران بیمار در اطاق عمل با بیهوشی عمومی بصورت بسته جااندازی شده و سپس از راه دو شکاف یک سانتیمتری که در دو طرف بالای زانو داده میشود دو میله بلند فلزی (به کلفتی میله بافتنی) به داخل کانال استخوانی ران تا بالاترین قسمت های استخوان فرستاده شده و بدین وسیله شکستگی بیحرکت میشود.

داروهاي مصرفي:

Cefazolinنام دارو:

For injection 250 mg/vial

For injection 500 mg/vial

For injection 1g/vial

اندیکاسیون هاوراه مصرف:عفونتها مخاطره آمیز ریوی،ادراری،تناسلی،پوست،بافت نرم،استخوان و مفاصل،سپتی سمیو آندوکاردیت ناشی از اورگانیسم های حساس.

بالغین:از250 میلی گرم از راه عضلانی یا وریدیهر 8ساعت تا1گرم هر6ساعت تجویز میشود.

کنتراندیکاسیونها:حساسیت مفرط به ترکیبات سفالوسپورین ها.

موارد احتیاط :حساسیت به پنی سیلین.

تداخلات دارویی:مصرف همزمان پروبنسید دفع سفازولین را کاهش داده و سطح خونی آن را کاهش میدهد.

واکنشهای ناخاسته و عوارض جانبی:

سرگیجه،سردرد،بیحالی،پارستزی،تشنجCNS

راشهای اریماتو وکهیرDerm

کولیت پسودومامبرانو،تهوع،بی اشتهایی،استفراغ،اسهال،دیس پپسی،کرامپ های شکمی،GI

خارش ناحیه آنال

نوتروپنی گذرا،لوکوپنی،ائوزینوفیلی،آنمیHEMA

واکنش افزایش حساسیت،تنگی نفس،تب،عفونتثانویه قارچی و باکتریایOther

توجه:در صورت ایجاد علایم مسمومیت با واکنش افزایش حساسیت یا اسهال شدیدمصرف دارو باید قطع شود

آموزش بیمار/خانواده

به بیمار بیاموزید بروز علایم عفونت ثانویه (ترشح و خارش از واژینال،مدفوع شل و آبکی)و آلرژیرا به پزشک اطلاع دهد.

به بیمار توصیه کنید در صورت بروز تب و اسهال به خصوص در صورتی که حاوی خون موکوس و چرک باشد به پزشک اطلاع دهد.

ENOXAPARIN sodiumنام دارو:

Injection 100 mg/ml(0.2-0.4-0.6-0.8-1 ml)

اندیکاسیون ها،راه مصرف و دوزاژ:

پیشگیری از ترومبوز وریدهای عمقی که ممکن است منجر به آمبولی ریوی بشوند به دنبال اعمال جراحی جایگزینی هیپ یا زانو

30میلی گرم از راه زیر جلدی هر12ساعتبه مدت 10-7روز،لازم است دوز اولیه در 24-12ساعت اولیه قبل از عمل جراحی داده شود.

کنتراندیکاسیون ها و موارد احتیاط:حساسیت به این داروو هپارین،خونریزی فعال،ترمبوسیتوپنی

بیماران در معرض خونریزی،رتینوپاتی دیابتیک،بیماران مسن،نارسایی کلیه،بعداز بیجحسی اپیدورال

تداخلات:مصرف همزمان این دارو با سایر داروهای ضد انعقاد و ترکیبات ضدپلاکت باعث افزایش خطر خونریزی می گردد.

در خلال درمان آزمایشات ؟؟؟و شمارش پلاکت ها را درخواست کنید.

علایم حیاتی بیمار را به خصوص در مواردی که سابقه خونریزی گوارشی و سایر اختلالات همراه با افزایش خطر خونریزی وجود دارد به دقت کنترل کنید.

METADON Hclنام دارو:

Tablets 5 mg

Tablets 20 mg

Tablets 40 mg

Oral solution 5 mg/5ml

Oral solution 25 mg/5ml

Injection solution 5 mg/ml

Injection solution 10mg/ml

درد شدید:بالغین 2.5-10 میلی گرم از راه خوراکی،عضلانی،زیر جلدی،هر4تا12ساعت در صورت نیاز تجویز میشود.

کنتراندیکاسیون ها و موارد احتیاط: سابقه واکنش افزایش حساسیت

دیس ریتمی های فوق بطنی،تروما به سر،حاملگی،اختلال عملکرد کلیه و کبد،بیماری های ریوی،جراحی اخیر دستگاه صفراوی،سابقه اعتیاد.

تداخلات:این دارو را در بیماران تحت درمان با داروهای مهار کننده منوآمین اکسیداز با احتیاط مصرف کنید.

تضعیف فعالیت سیستم اعصاب مرکزی به دنبال مصرف آنتی هیستامین ها،و داروهای خواب آور،آرامبخش تشدید میگردد.

واکنشهای ناخاسته و عوارض جانبی:

آرامش بیش از حد سردردخفیف،سرگیجه،سرخوشی،بی خوابیCNS

برادیکاردی،طپش قلی،غش،سنکوپ،ادمCV

تعریق،گرگرفتگی،راش،خارش،درددر محل تزریقDerm

خشکی دهان،بی اشتهایی،اسپاسم،تهوع،استفراغ،یبوستGI

احتباس ادراری،اشکال در ادرار کردنGU

دپرسیون تنفسی،وابستگی فیزیکیOther

فعالیتهای مجاز وغیر مجازدر اطفال:

نکات مهم مراقبت های پس از درمان شکستگی های تنه ران در بچه ها عبارتند از :

همانطور که گفته شد معمولا گچ بعد از 6-3 هفته خارج میشود. بعد از خروج گچ بیمار نیاز به هیچ گونه فیزیوتراپی ندارد. والدین بیمار نباید مانع راه رفتن وی شوند یا برعکس وی تشویق به راه رفتن کنند. هر موقع که بچه خودش احساس کرد که توانایی راه رفتن دارد بلند شده و راه میرود. کودک تا چند هفته و یا حتی تا چند ماه ممکن است موقع راه رفتن کمی لنگش داشته باشد. والدین نباید از این موضوع نگران شوند. لنگش بیمار بتدریج خوب میشود.

نکته دیگر اینست که در روش گچ گیری اسپایکا ممکن است والدین کودک در عکس ران بچه متوجه شوند که استخوان ها درست جا نیفتاده و در کنار هم قرار نگرفته اند. این مسئله طبیعی بوده و نباید والدین را نگران کند. روی هم افتادن دو قطعه شکسته شده تا حدود دو سانتیمتر و حتی کمی کج جوش خوردن قطعات شکسته شده مانعی نداشته و در آینده مشکلی برای بیمار ایجاد نمیکنند.

کمی کج جوش خورن ران بتدریج و با گذشت چند ماه تا چند سال خود بخود برطرف و بوسیله بدن تصحیح میشود. به این خاصیت استخوان ها ریمودلینگ Remodelingمیگویند. کوتاهی بوجود آمده هم بعد از گذشت چند ماه تا چند سال به علت رشد بیشتر استخوان ران شکسته شده نسبت به استخوان طرف مقابل، به وسیله خود بدن تصحیح میشود. البته این توانایی بدن حدی داشته و در صورتی که کوتاهی و کج بودن قطعات از حدی بیشتر باشد پزشک باید آنرا اصلاح کند. در این مورد تشخیص حد قابل قبول با پزشک معالج است.

در صورتیکه بیمار با روش جراحی درمان شده پانسمان زخم معمولا تا یک هفته انجام شده و بخیه ها بعد از ده روز خارج میشوند. بچه تشویق میشود تا زانو های خود را خم و راست کند. بچه تا مدتی برای راه رفتن از دو عصای زیر بغل استفاده میکند ولی پس از گذشت 3-1 هفته ( برحسب شدت شکستگی و سن بچه) معمولا بچه ها میتوانند بدون عصا راه بروند

فعالیتهای مجاز و غیر مجاز در بالغین: ورزشهاي تقويتي:بيمارتا حدامكان به انجام ورزشهاي فعال با استفاده از حلقه هاي بالي تخت تشويق مي شوداين كار به تقويت بازوها وشانه ها و آماده شدن آنها براي استفاده از وسايل كمك حركتي كمك مينمايد.در روز اول بعد از عمل بيمار با كمك پرستاردر صندلي قرار داده ميشود وبا كمك راه ميرود.مقدار مجاز براي تحمل وزن به ثبات شكستگي جانداخته شده بستگي دارد .پزشك ميزان تحمل وزن و سرعت يشروي تا رسيدن به منتهاي آنرا تعيين ميكندمعمولا محدوديت فلكسيون لگن و چرخش داخلي فقط در همي آرتروپلاستي تجويز ميشود.فيزيوتراپي در هنگام راه رفتن و در هنگام نقل انتقال روي بيمار كار ميكند و استفاده از واكر و عصارا آموزش ميدهد .بيماري كه شكستگي مفصل ران را تجربه كرده است ميتواند با استفاده ازوسيله كمكي ترخيص شود ممكن است براي استفاده درست از واكر وعصا و ترميم مراقبت مداوم از بيمار انجام اصلاحات در ميحط منزل لازم باشد.

رژیم غذایی:

بدن برای اینکه بتواند شکستگی را جوش دهد به مواد غذایی متفاوتی نیاز دارد. مهمترین این مواد که بیش از دیگر مواد غذایی در جوش خوردن شکستگی نقش دارند عبارتند از :

کلسیم : مهمترین ماده ای که بدن برای سرعت دادن به جوش خوردن شکستگی استخوان به آن نیاز دارد کلسیماست. کلسیم جزء مهم سازنده استخوان است و 99 درصد کلسیم بدن شما در استخوان هااست. بدن یک فرد عادی در حالت معمولی به روزی یک گرم یا به عبارت دیگر هزار میلیگرم کلسیم نیاز دارد. ولی الان نیاز بدن به کلسیم بیشتر شده و به روزی 1500 میلیگرم کلسیم نیاز است.

پروتئین : استخوان از یک داربست پروتئینی مانند تار عنکبوت سه بعدی تشکیل شده که بر روی آن مواد معدنی ( مهمترین آنها هیدروکسی آپاتیت است) حاوی کلسیم رسوب کرده است. پس پروتئین ها یکی از مواد مهم تشکیل دهنده استخوان ها هستند و بدن برای تسریع در جوش خوردن شکستگی به پروتئین بیشتر نیاز دارد.این پروتئین ها را میتوان از منابع گیاهی مانند غلات و حبوبات تامین کرد. لبنیات و گوشت هم از منابع مهم تامین پروتئین هستند.
در بین منابع حیوانی بهترین آنها لبنیات کم چرب و ماهی است. گوشت مرغ هم مفید است. گوشت قرمز با اینکه پروتئین بالایی دارد ولی به علت عدم تعادلی که در سوخت و ساز کلسیم و فسفر ایجاد میکند برای استخوان خوب نیست و مسلما میتواند جوش خوردن استخوان را به تاخیر بیندازد.

لیزین : لیزین یک نوع اسید آمینه است که نقش مهمی در جذب کلسیم به استخوان دارد. اکثر موادی که پروتئین زیادی دارند لیزین زیادی هم دارند مانند شیر کم چرب، ماهی، سویا، تخم مرغ و لوبیا. سیب و اسفناج هم سرشار از لیزین هستند.

ویتامین C: این ویتامین نقش مهمی در ساخت کلاژن دارد و کلاژن هم جزء مهمی از داربست پروتئینی استخوان است پس ویتامین سی برای بهبود شکستگی استخوان ضروری است. ویتامین Cهمچنین بهبودی زخم را هم سرعت میدهد. این ویتامین در مرکبات به وفور یافت میشود.

روی : روی ماده بسیار مهمی برای ترمیم بافتی است پس مصرف آن میتواند در ترمیم شکستگی هم موثر باشد. روی در اسفناج و کلم بروکلی به وفور یافت میشود.

ویتامین Aو Cو روی برای پیشگیری از عفونت بعد از عمل لازم هستند.

بورون : این ماده موجب کاهش دفع کلسیم و منیزیم از ادرار شده و موجب میشود تا کلسیم بیشتری در دسترس استخوان قرار گیرد. سیب، آووکادو و گردو بورون زیادی دارند.

مواد مهم دیگر که در ترمیم بافت های آسیب دیده نقش مهمی دارند عبارتند از :

منیزیم : این ماده در اسفناج، کلم بروکلی یافت میشود.

ویتامین K: این ویتامین در استخوان سازی دخالت میکند و در جوش خوردن شکستگی نقش مهمی دارد.ویتامین کا در کلم و کاهو و اسفناج یافت میشود.

سیلیکا : این ماده در پوست گوجه، خیار و فلفل سبز و قرمز یافت میشود.

مصرف چه موادی برای جوش خوردن شکستگی استخوان مضر است

موادی مثل شکر، نمک، الکل، کافئین و گوشت قرمز، روغن جامد، شیر پرچرب، میتواند موجب ضعیف شدن استخوان و کند شدن روند ترمیم شکستگی استخوان شوند.

· کافئین موجب افزایش دفع کلسیم از ادرار میشود.

· شکر موجب ایمبالانس فسفر و کلسیم میشود.

· گوشت قرمز به علت فسفر بالا موجب برداشت کلسیم از استخوان میشود.

· نوشابه های گازدار به علت کربنات و فسفر موجب برداشت کلسیم از استخوان میشوند. بعضی انواع نوشابه های گازدار کافئین هم دارند که تاثیر مخرب آن را بر استخوان بیشتر میکند.

· شکلات حاوی مقادیر زیادی کافئین و شکر است که هر دو این مواد برای استخوان مضرند.

· روغن های جامد و شیر پرچرب هر دو حاوی چربی های اشباع شده حیوانی هستن و هردو آنها برای استخوان مضرند.

· دارو های ضد درد : سلول هایی که در بافت های آسیب دیده هستند موادی به نام پروستاگلاندین از خود آزاد میکنند. این مواد ایجاد درد میکنند و داروهای ضد درد ضد التهابی مانند آسپرین، بروفن، دیکلوفناک، سلکوکسیب و ... موجب مهار این مواد میشوند. از طرف دیگر پروستاگلاندین ها در ترمیم بافت های آسیب دیده هم مهم هستند. پس مصرف داروهای ضد درد میتواند بهبود بافتها و جوش خوردن شکستگی استخوان ها را به تاخیر بیندازد. البته مصرف استامینوفن این تاثیرات را نداشته و موجب بروز مشکلی در جوش خوردن شکستگی نمیشود.

· سیگار : سیگار کشیدن را قطع کنید. بطور قطع کسانی که سیگار میکشند شکستکی شان دیرتر جوش میخورد و احتمال جوش نخوردن استخوان آنها بیشتر است. سیگار موجب کاهش جریان خون بافتی میشود و استخوان ها برای جوش خوردن نیاز به این جریان خون دارند.

توجهات پرستاری در بیماران مبتلا به شکستگی ران:

1.علایم حیاتی را کنترل کنید وبه شوک توجه نمایید.

2. به خصوصیات و درناژتوجه کنید

3. اگر بیمار دچار شوک یا خونریزی زیاد شد به جراح اطلاع دهید.

4.به مقدارhbو hctتوجه کنید وکاهش آنرا گزارش نمایید.

5. عوارض تنفسی،تعدادتنفس،طول مدت،طداهای تنفسی وخلط درجه حرارت را کنترل کنید.

6. اندام مبتلا را از نظر رنگ و درجه حرارت بررسی نمایید.

7.انگشتان پارا از لحاظ پرشدگی مویرگی بررسی نمایید.

8.اندام مبتلا را بالا نگه دارید.

9.دردعمیق و ضرباندارو غیر قابل کنترل را بررسی نمایید

10.دردتوام با فلکسیون پا را بررسی نملیید.

11.حس ها و وجود کرختی را بررسی نمایید.

12.توانایی حرکت دادن پاها وانگشتان پارا بررسی نمایید.

13.نبض های هردو پا را کنترل کنید.

14.اگر اختلالی در وضعیت عصبی_عروقی پدید آمد به جراح پزشک اطلاع دهید.

15.جهت جلوگیری ازترمبوز وریدهای عمقی از جورابهای الاستیک استفاده کنند.

16.مددجو2بار در روز به مدت20 دقیقه جورابها را خارج و مراقبتهای پوستی را اجرا نماید.

17.جهت جلوگیری از زخم فشاری وضعیت پوست رادر نقاط فشاری کنترل کنید.(پاشنه،خاجی،شانه)

18.نوع و موضع درد بيمار رابررسي کنيم.

19.اندام مبتلا را به ارامي دست بزنيد .با دست يا بالش پا را حمايت کنيد.

20.مسکن هاي تجويز شده را اجرا نماييد.

21.بيمار را به اجراي معيار هاي تسکين درد قبل از شدت يافتن درد تشويق کنيد.

22.واکنش بيمار را به دارو ها و ساير تکنيک هاي کاهش درد ارزيابي کنيد.

23.تغيير وضعيت و نحوه ي انتقال را به بيمار اموزش داده و او را کمک کنيد.

24.انجام ورزشهاي ايزومتريک عضله چهار سر و عضلات سريني رامورد نظارت و اموزش قرار دهيد.

25.در مشاوره با فيزيوتراپ راه رفتن صحيح و پيش رونده را در محدوده ي تحمل وزن تجويز شده اموزش دهيد و بر اجراي ان نظارت نماييد .

26.اجراي ر‍‍ژيم ورزشي و تمرينات را مورد تشويق و حمايت قرار دهيد.

27.بيمار را به استفاده از وسايل کمک حرکتي تشويق نماييد

 

نام بیماری: سنگ کيسه صفرا (cholecystitis)

هدف کلی:

اهداف رفتاری

شناختی، روانی –حرکتی و عاطفی

ماهیت بیماری:

عبارت است از عفونت يا التهاب كيسه صفرا که میتواند حاد یا مزمن بوده و معمولا توسط سنگ کیسه صفرا مستعد میشود.پس ازانسداد مسير مجراي سيستيك با يك سنگ، التهاب حاد ديواره كيسه صفراروي مي دهد.پاسخ التهابي در اثر 3فاكتور مي تواند ايجاد شود:

1-التهاب مكانيكي بعلت افزايش فشار داخل مجرا و ديستانسيون منجر به ايسكمي مخاط و ديواره كيسه صفرا خواهد شد.

2-التهاب شيميايي ايجاد شده بعلت رهاسازي ليزو لستين(در اثر عمل فسفوليپاز بر روي ليستين صفرا)و ديگر عوامل موضعي بافتي

3- التهاب باكتريال ارگانيسمهاي شايعي كه از كشت هاي صفراوي جدا مي شوند:اشريشياكولي؛گونه استرپتوكوك و گونه كلستريديوم

عوامل مستعد کننده:

*جنس: دو تا سه برابر در خانم ها شایعتراست.

*سن: در گروه سنی میانسال یا مسن تربيشتر اتفاق مي افتد

* در افرادی که زندگی بدون تحرک دارند.

* در خانم های چند زا و خانم هایی که ocp (قرصهای جلوگیری ازبارداری)مصرف می کنند.

* در افراد چاق و افرادی که تاریخچه ای از بیماری ایلئوم و رزکسیون دارند،

* در دیابت شیرین، مشکلات اندوکرین، سیروز، افراد با مشکلات همولتیک مانند کم خونی داسی شکل، هیپرلیپیدمی و افرادی که رژیم کاهنده کلسترول یا رژیم پر کاری دارند.

علائم و نشانه ها:

*ممکن است در 50% سنگ های صفراوی علامتی وجود نداشته باشد.

*درد یا کولیک صفراوی: اولین علامت بیماریست.که از قسمت فوقانی خط میانی شکم شروع میشود و گاهی به پشت و شانه راست تیر میکشد.بیمار غالبا بیقرار بوده و با تغییر وضعیت سعی در رفع درد دارد و در اثر لرزش يا در زمان تنفس عميق ممكن است بيشتر شود.

*تهوع و استفراغ از دیگر علائم هستند که استفراغ گاهی سبب بهبود علائم می گردد. و باعث ايجاد علائم كاهش حجم عروقي و خارج عرو قي مي شود

*بي اشتهايي

* سابقه نفخ، سوء هاضمه، آروغ زدن، عدم تحمل غذاهای چرب و احساس ناراحتی مبهم در قسمت فوقانی راست شکم و اپی گاستر دیده میشود.

*درجه حرارت بدن طبیعی است

*در 25-50%از بيماران كيسه صفرا بزرگ ؛سفت و قابل لمس است.

روش های تشخیصی:

تشخيص:براساس شرح حال اختصاصي و معاينات فيزيكي گرفته مي شود.لکوسیتوز وافزایش بیلی روبین سرم

سونوگرافي شکم 90-95%موارد سنگ را نشان مي دهد و براي يافتن نشانه هاي التهاب كيسه صفرا شامل :ضخيم شدن ديواره؛مايع پري كوله سيستيت؛اتساع مجراي صفراوي مفيد است. توموگرافی کامپیوتری، کلانژیو گرافی، کله سیستوگرافی ،اسكن صفراوي راديونوكلئيد در صورتي كه مجاري صفراوي بدون كيسه صفرا ديده شود تاييد كننده است.

اولترا سونو گرافي:با کمک امواج صدا آزمايش قسمت هاي بدن را بررسي مي کنند و حدود15تا30دقيقه زمان ميبرد.بيمار بايد به مدت 8تا12 ساعت قبل از آن ناشتا باشد.جهت اولترا سونوگرافي کيسه صفرا ممکن استبراي تحريک فعاليت کيسه صفراداروي تزريقي سينکاليدرا دريافت کندبيمار هرگونه عارضه نامطلوب از قبيل کرامپ هاي شکمي،تهوع،گيجي،تعريق يابرافروختگي را گزارش کند پس از آزمايش بايد رژيم معمولي را دريافت کند.

توموگرافي کامپيوتري:راديو گرافي:اين آزمايش مجراي صفراوي را با استفاده از اشعهxقابل رويت ميکند.بيمار از نيمه شب قبل از آزمايش نبايد چيزي بخوردولي داروهاي تجويزيرا بايد دريافت کند.در صورتيکه از ماده حاجب وريدي استفاده ميشودممکن است بيمار در محل تزريق دچاراحساس ناراحتي و گرمي در محل تزريق دچار احساس ناراحتي وگرمي موضعي کند.عوارضي از قبيل تهوع و استفراغ گيجي سردردو کهير را گزارش کند.بيمار ميتواند پس از آزمايش رژيم معمولي را آغاز نمايد.

کله سيستو گرافي دهاني:با اين آزمايش از طريق راديوگرافي با اشعهX بعد از خوردن ماده حاجب کيسه صفرا را بررسي کنندو30تا45 دقيقه طول ميکشد

روز آزمايش يک صبحانه و ناهار کم چربي و در عصر همان روز يک وعده غذايي بيچرب بخورددر2تا3ساعت قبل از آزمايش انماي تخليه اي داده ميشودواز او خواسته ميشود 6قرص به فاصله 5 دقيقه بخورد.بعد از آزمايش بيمار بايد مقدار زياديمايعات بنوشدتامواد حاجب موجود در قرص ها دفع شوند.

درمان:

درمان اختصاصي برحسب شدت بيماري ، وجود عفونت ، اندازه سنگ ، و وضعيت سلامت عمومي ، متفاوت است. مسکن خوراکی مصرف نموده و بیمار آموزش داده میشود که از مصرف غذاهای تشدید کننده علائم خوداری کند.ممکن است بیمار بستری شود و تزریق وریدی جهت رفع کولیک صفراوی انجام شود. قرار داد سوند معده تا رفع علائم استفراغ یا پانکراتیت.تجویز مایعات وریدی به منظور جلوگیری از اختلالات آب و اکترولیت. با کمک آندوسکوپی رتروگراد می توان سنگ را بدون عمل جراحی خارج نمود.درمان جراحي شامل برداشتن کیسه صفرا از دیواره خلفی کبد و بستن شریان،ورید و مجرای سیستیک.

مزیت های این روش: با اسکار کمتری همراه است، بیمار مدت کمتری در بیمارستان بستری میشود، زودتر به راه می افتد و تنها به مسکن خوراکی نیاز دارد و عوارض کمتری را تجربه میکند.

داروهای مصرفی:

تجویز مسکن نظیر مپریدین یا داروهای ضدالتهاب غ استروئیدی،آنتی بیوتیک داخل وریدی(آمپی سیلین،سفالوسپورین ها،مترونیدازول)

فعالیت های مجاز و غیر مجاز:

تا زمان‌ برطرف‌ شدن‌ علایم‌ یا بهبود کامل‌ پس‌ از جراحی‌، در رختخواب‌ استراحت‌ نمایید. در زمانی‌ که‌ هنوز در رختخواب‌ هستید و فعالیت‌ ندارید، پاهای‌ خود را مرتب‌ تکان‌ دهید تا احتمال‌ لخته‌ شدن‌ خون‌ در سیاهرگ‌های‌ عمقی‌ پا کمتر شود. برحسب‌ روش‌ درمانی‌ اتخاذ شده‌، امکان‌ دارد محدویت‌های‌خاصی‌برای‌فعالیت‌توصیه شود.

رژیم غذایی مجاز و غیر مجاز:

• رژیم کم چرب توصیه می شود(کاهش کلسترول و اسیدهای چرب اشباع)

• 2- حذف غذا های نفاخ(حبوبات ، سبزیجاتی مثل کلم)

• رژیم محدود از چربی:

• غذاهای مجاز:

• نوشیدنی های مجاز: شیر خشک یا شیر بدون چربی،قهوه چای آبمیوه،شیر کاکائو.

• نان و غلات: غلات بدون چربی،ماکارونی،رشته فرنگی،برنج،غلات کامل یا نان غنی شده.

• پنیر : پنیر کم چرب

• دسرها: دسرهای ساخته شده با شیر بدون چربی و لبنیات کم چرب . میوه یخی.

• تخم مرغ: سه بار در هفته مجاز می باشد لیکن سفیده تخم مرغ بهتر از تخم مرغ کامل است.

• در زمان حمله بیماری ، به علت تهوع و استفراغ ، دادن مایعات از راه وریدی معمولاً ضرورت می یابد. در زودترین زمانی كه می توانید خوردن جامدات را تحمل كنید، شروع به خوردن یك رژیم كم چرب نمایید. ممكن است 12-6 ماه طول بكشد تا عدم تحمل به غذاهای چرب به طرف شود.

علائم هشدار دهنده بیماری و پیگیری:

• عوارض پس از کلسیستکتومی

• عوارض زودرس پس از انجام کلسیستکتومی شامل :

• آتلکتازی ،و دیگر بیماریهای ریوی ، ایجاد آبسه، خونریزی داخلی یا خارجی ، فیستول صفراوی – انتریک و نشت صفرا می شود.

انجام کلانژیوگرافی حین عمل بصورت روتین به کاهش میزان این عوارض زودرس کمک می کند.بطور کلی ، کلسیستیتکتومی یک عمل جراحی موفیت آمیزز است که در 90-75 درصد بیماران باعث بهبود تقریبا کامل تمامی علایم پیش از عمل می شود.شایعترین علت باقی ماندن علایم پس از کلسیستکتومی وجود بیماری غیر صفراوی علامت دار است که نا دیده گرفته شده است ( مثل ازوفاژیت رفلاکسی ، زخم پپتیک ، پانکراتیک یا بیش از همه سندرم روده تحریک پذیر) سندرم های پس از کلسیستیتکتومی ممکن است در اثر تنگی صفراوی ، سنگهای صفراوی باقی مانده ، سندرم استامپ مجرای سیستیک ، استنوز یا دیسکنزی اسفنگتر ادی یا گاستریت یا اسهال در اثر نمکهای صفراوی باشد. پارگی‌ کیسه‌ صفرا و پریتونیت‌ (التهاب‌ پرده‌ صفاق‌ که‌ پوشاننده‌ حفره‌ شکم‌ است‌)، یا تشکیل‌ آبسه‌ و وارد شدن‌ سنگ‌ از کیسه‌ صفرا به‌ مجرای‌ صفراوی‌ مشترک‌ که‌ باعث‌ انسداد در مسیر جریان‌ صفرا از کبد به‌ دوازدهه‌ می‌شود.

 

مولتيپل اسكلروزيس

Multiple Sclerosis

ماهيت بيماري:

در بدن ما وقتی که به دلایلی (که هنوز کاملاً مشخص نشده) گلبول‌های سفید اشتباهاً به میلین( به‌جای یک عامل بیگانه) حمله ور شوند، بیماری ام اس آغاز میشود. و هر بار که این گلبول‌ها به رشته‌های اعصاب مربوط به یکی از اندام‌های بدن‌مان حمله می‌کنند، آن اندام دچار مشکل خواهد شد. مثلاً زمانی ممکن است در راه رفتن وزمانی دیگر دردیدن یا حفظ تعادل دچار مشکل شویم

انواع ام اس

الف) نوع عودکننده و فروکش‌یابنده (Relapsing Remitting MS) اکثر مبتلایان، بیماریشان را با همین نوع آغاز می‌کنند. به این ترتیب که در آن‌ها هر حمله بیماری، یک دوره آرام (فروکش) در پی دارد که بیماران در این دوره آرامش مشکل چندانی ندارند. حمله‌ها معمولاً غیرقابل پیش‌بینی‌اند و در طی آن‌ها ممکن است مشکلات قبلی مجدداً تکرار شود. هر حمله ممکن است برای ساعت‌ها، روزها، هفته‌ها و حتی ماه‌ها طول بکشد و می‌تواند بسیار خفیف یا بر عکس بسیار شدید باشد، در حدی که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد.
ب) نوع پیشرونده ثانویه (Secondary Progressive MS) این دسته را می‌توان ادامه نوع قبلی دانست. یعنی پس از چندین سال حمله و آرامش، بیمار به مرحله ای می‌رسد که بدون داشتن دوره‌های واضحی از حمله یا فروکش، با گذشت زمان رفته‌رفته ضعیف‌تر می‌شود.

زمانی که لازم است تا شخص به این مرحله برسد ازشخصیبه شخص دیگر متفاوت است.

ج) نوع پیشرونده اولیه (Primary Progressive) در این نوع، بیماران حالت‌های عود یا فروکش را ندارند و از همان ابتدای شروع بیماری تدریجا بر میزان ناتوانی آنها افزوده میشود.
د) نوع پیشرونده – عودکننده (Progressive-Relapsing MS) نوع نادری از ام اساست که با یک دوره پیشرونده اولیه آغاز میشود و دوره‌هایی از عود به این مسیر پیشرونده افزوده می‌شود.

چه کسانی ام اس می‌گیرند؟

هنوز چگونگی شروع ام اس مستقیماً مشخص نشده، ولی امروزه چیزهایی در این باره می‌دانیم. برای مثال شیوع این بیماری در مناطق مختلف دنیا با هم متفاوت است. مثلاً در بعضی جاها (از جمله کشورهای شمال اروپا و آمریکا) شیوع آن بیشتر دیده می‌شود مثل افرادی که پوست، مو و چشم روشن دارند و در بعضی نژادها، مانند سیاه‌پوستان و ژاپنی‌ها، کمیاب است. یکی از مسائل مطرح در علت شناسی ام اس تأثیر عرض جغرافیایی بر گسترش بیماری در جوامع است به این معنی که هر قدر از استوا دور می‌شویم احتمال ابتلا به ام اس افزایش می‌یابد که یک توجیه برای این مسئله، وجود کمبود ویتامین D به دلیل کاهش دریافت نور آفتاب در مناطق دور از استواست. ام اس در خانم‌ها بیشتر از آقایان دیده می‌شود و شروع بیماری معمولاً در سنین بین بیست تا چهل سالگی است.
در مورد اثر مهاجرت بر ابتلاء به ام اس دیده شده در افرادی که قبل از پانزده سالگی به سرزمین دیگر مهاجرت کرده‌اند، میزان شیوع بیماری مانند میزان شیوع آن در مردم سرزمین جدید است. ولی در کسانی که بعد از سن پانزده سالگی مهاجرت کرده‌اند، میزان ابتلاء مانند سرزمین مادری آن‌ها است. بنابراین نتیجه گرفته‌اند عاملی که ممکن است باعث ابتلاء به ام اس شود در حدود یا قبل از پانزده سالگی به بدن منتقل می‌شود.
در باره نقش وراثت در بیماری ام اس باید گفت ژنتیک در ایجاد بیماری ام اس نقش دارد. شواهدی برای این ادعا وجود دارد مثلاً اینکه ام اس در بعضی خانواده‌ها تجمع می‌یابد و این تجمع ناشی از عوامل محیطی نیست و یا اینکه در بعضی جوامع مثل سفیدپوستان ریسک ابتلا بالاتر است اما با این حال هیچ الگوی وراثتی مشخصی برای این بیماری وجود ندارد ولذا نمیتوان احتمال ابتلا برای سایر افراد خانواده را با آن حدس زد و به عبارت دیگربیماری یک الگوی ناهمگون دارد.
در مورد این عامل حدس‌های بسیاری وجود دارد و از تأثیر میکروب‌ها و ویروس‌های مختلف گرفته تا تأثیر مواد شیمیایی گوناگون، آمادگی وراثتی، بهم خوردن نظم ایمنی بدن و... مطرح شده است.
جالب است بدانیم که این بیماری بیشتر در کسانی بروز می‌کند که شخصیت خاصی دارند. چنین افرادی آدم‌های مسئولیت‌پذیر ولی حساس هستند که هنگام بروز ناملایمات خیلی خودخوری می‌کنند. به دلیل همین شباهت‌هاست که گاهی به شوخی می‌گویم همه ما با هم قوم و خویشیم!
هر چند متأسفانه هنوز درمان کامل ام اس کشف نشده، ولی دیده شده که کسانی توانسته‌اند به حد سلامت کامل بازگردند.
یک راه استاندارد و یکسان برای بهتر شدن وجود ندارد. اما آنچه واضح است هیچ کدام از انها دیگر آن شخص حساس و غصه‌خور سابق نیست و نقطة مشترک آن‌ها تغییر دید گاهشان نسبت به بیماری خود و زندگی است.

علائم بیماری

این تفاوت‌ها نه‌تنها بین دو بیمارمختلف مشاهده می‌شود، بلکه حتی دریک فرد واحد هم ممکن است وجود داشته باشد. علائم میتوانند زمانی ظاهروسپس ناپدید شوند . پس اگر یکی از توانائی‌های‌مان را از دست دادیم نباید خیلی نگران شویم چرا که معمولاً امری موقتی است و می‌توانیم به کمک درمان مناسب ناتوانی‌ها را به میزان زیادی ازبین ببریم.

تشخیص بیماری MS:

برای تشخیص بیماری .MS هیچ تست تشخیصی قطعی وجود ندارد و پزشک برای تشخیص بیماری‌مجموعه‌ای از علائم بالینی وآزمایشگاهی را طبق معیارهای تشخیصی کنار هم قرار میدهد و به تشخیص می‌رسد.بطورکلی اقداماتی که میتواند پزشک را در تشخیص ،یاری دهد عبارتند از:شرح حال ،معاینه، MRIمغزونخاع، نوارعصب چشم،بررسی های آزمایشگاهی وگاها امتحان مایع مغزی-نخاعی. البته همان‌طورکه می‌دانیم تشخیص بیماری و جزئیات فرآیند تشخیص کار مهمی است که توسط پزشک معالج، صورت می‌گیرد. گاهی دوستان مبتلا، به دلیل عدم آشنایی با نحوه تشخیص بیماری تصور می‌کنند روند تشخیص دچار مشکل شده است یا از مقایسه صرف بیماری خود با بیماران دیگر نتایج نامعقولی می‌گیرند و احساس سردرگمی می‌کنند. بهتر است درچنین مواردی از پزشک معالج خود بخواهند که مسئله را برایشان روشن نماید. چه بسا روند تشخیص در مواردی مستلزم گذشت زمان باشد.هر بیماری برای انتخاب پزشک معالج خود دارای قدرت انتخاب کامل است لذا می‌توانیم پزشکی را که از هر نظر، علمی و اخلاقی قبول داریم ( به‌خصوص پزشکی که برای معاینه و مصاحبه با ما دقت کافی داشته باشد وامکان دسترسی به وی دشوار نباشد) انتخاب کنیم و بعد از آن با توکل به کمک خدای مهربان باقی مسیر را به پزشک معالج خود بسپاریم و همة دستورات او را به دقت اجرا کنیم.

این اقدامات شامل انجام تصویر برداری از مغز و نخاع ( با انجام MRI) ، نوار عصب بینائی و انجام آزمایش خون می شود . در برخی موارد ممکن است امتحان مایع مغزی – نخاعی هم لازم شود

علیرغم انجام این اقدامات تشخیص ام اس ممکن است در برخی موارد قطعی نباشد و فقط در حداحتمال مطرح شود . در اینصورت لازم است پزشک و بیمار منتظر گذشت زمان شوند تا تشخیص بیماری اثبات یا رد شود .

چنانچه تشخیص بیماری قطعی شود ممکن است با توجه به نوع بیماری و مرحله ای که بیمار در آن قرار دارد، از داروهای انترفران برای کنترل بیماری استفاده نماید.

درمان ام اس

داروهای موجود درمان ام اس از نظر کاربرد به سه گروه اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند:

۱.برای حملات بیماری.

۲.برای کنترل علائم بیماری.

۳.برای کنترل سیر بیماری.

۱.برای حملات بیماری

همان‌طور که به یاد دارید در نوع الف و ب بیماری، گاهگاهی ممکن است شخص دچار حمله (عود) شود. در این مواقع با استفاده از ترکیبات کورتن می‌توان با کم کردن التهاب در سیستم اعصاب مرکزی، هم طول مدت حمله و هم میزان ضایعات را کاهش داد.

این دورة درمانی معمولاً به صورت تزریق وریدی و یا خوراکی تجویز می‌شود و معمولاً طول هر دوره بین سه تا پنج روز طول می‌کشد.

از این گروه دارویی ، متیل پردنیزولون (سولومدرول یا دپومدرول) بیشتر به‌کار می‌رود .خوب است بدانیم این درمان‌ها صرفاً برای کنترل علائم ما در فاز حمله است و در صورتی که حمله شدید نباشد( و البته در صورت صلاحدید پزشک معالج ) ممکن است نیازی به مصرف دارو نباشد.

-ایمونوگلوبین داخل وریدی: در مواردی که حمله به درمان با کورتیکواستروئیدها پاسخ مناسبی ندهد پزشک ممکن است از ایمونوگلوبولین وریدی ( IVIG) کمک بگیرد . این ترکیبات در واقع آنتی بادی هائی هستند که توسط سیستم ایمنی افراد ساخته میشوند و بدن را از عفونت ها و بیماریها محافظت می نمایند. این مواد از خون افراد داوطلب جمع آوری شده از سایر مواد موجود در خون جدا میشوند و بصورت تزریقی مورد استفاده قرار می گیرند . دوره درمان با این دارو معمولاً 5 روز است

-تعویض خون : ( پلاسما فرز ) ، این درمان هم در مواردی از حمله های بیماری مورد استفاده قرار می گیرد که به ترکیبات کورتون پاسخ مناسبی داده نشده باشد.در این نوع درمان حجم مشخصی از خون در طول مدت ۴-۳روز تعویض می شود.

۲. برای کنترل علائم بیماری
بسته به اینکه فرد در حال حاضر چه علائم و مشکلاتی دارد، از داروهای مختلفی برای کنترل و به حداقل رساندن مشکلاتش استفاده می‌شود. ذکر نام تک‌تک این داروها ضروری نیست و فقط بدانیم که بیش از سی داروی مختلف به این منظور به‌کار می‌روند.
مثلاً از آمانتادین برای درمان خستگی و از باکلوفن برای مقابله با سفتی عضلانی (اسپاسم) استفاده می‌شود.
با توجه به اینکه داروهای این گروه در بخش مربوط به "علائم بیماری" توضیح داده شده از ذکر آنها در این قسمت پرهیز می کنیم.

۳.برای کنترل دوره بیماری
در این دسته ، داروهایی قرار می گیرند که قادرند از تعداد و شدت حملات بکاهند و سیر بیماری را نیز کند نماینددراین گروه ، داروهای ذیل قرارمیگیرند.

۱-انترفران ها: پروتئین هایی هستند که بطور طبیعی در بدن ساخته میشوند و دفاع بدن را در مقابل و یروسها تأمینمی کنند. سه نوع انترفران طبیعی وجود دارد ، الفا، بتا، و گاما که از بین آنها نوع بتا در بیماری MS نقش درمانی دارد . این نوع انترفرون خود بهسه شکل تزریقی در بازار وجود دارد.

الف- انترفران بتا – یک آشامل آونکس .( و معادل ایرانی آن سینووکس) که بصورت عضلانی هفته ای یک بار تزریق میشوند.
وریبف و معادل ایرانی ان رسیژن که بصورت زیرجلدی ، هفته ای سه بار تزریق میشوند .

ب- انترفران بتا – یک ب ( بتافرون) که بصورت زیرجلدی یک روز در میان تزریق میشود .

۲-گلاتیرامراستات: ( کوپاکسون )

این دارو کاملاً با انترفران ها متفاوت است . داروئی است که در آزمایشگاه ساخته شده است اما ساختمان پروتئینی دارد. این دارو مقلد اثرات پروتئین های اصلی سازنده میلین است و بصورت تزریق زیرجلدی روزانه یک بار مصرف میشود.

۳-میتوکسانترون ( نوانترون )

جزء داروهای شیمی درمانی است که در موارد خاصی از بیماری بصورت تزریقی هر سه ماه یک بار مصرف میشود .معمولاً بیشتر از دو سال هم ادامه نمی یابد .

- تا سال ۲۰۰۶داروهای فوق ، درمان عمده بیماری MS را تشکیل می دادند . از این سال به بعد داروهای جدیدتری به لیست درمانی بیماری اضافه شد . این دارو ها عبارتند از .

۱-ناتالی زوماب ( TYSABRI)

این دارو که درسال ۲۰۰۶توسط سازمان غذا و داروی امریکا ( FDA) و اروپا ( EU) مورد تأئید قرار گرفت ، در کنترل بیماری MS تاثیر بسیار خوبی دارد و بصورت تزریق وریدی ، ماهانه یک بار مورد استفاده قرار می گیرد . متأسفانه بدلیل عارضه مهم و کشنده ای بنام (PML) که با این دارو دیده شد، مصرف آن باید کاملاً تحت نظارت دقیق ودر چارچوب سیستم های خاصی انجام شود تا در صورت وقوع این عارضه ، بتوان هرچه سریعتر آن را تشخیص و در حد امکان درمان کرد.

۲-داروی GILENYA( فینگولی مود)

اولین داروی خوراکی بیماری MS است که در سال ۲۰۱۰از سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) تائیدیه گرفت و بتازگی در آوریل ۲۰۱۱از طرف همین سازمان در اروپا، مجوز مصرف گرفته است . این دارو که روزانه از راه خوراکی مصرف میشود تعداد حملات بیماری را کاهش میدهد و سیر پیشرفت بیماری را کند می کند .

در اینجا ذکر دو نکته را ضروری میدانیم . اول اینکه کلیه داروهای فوق قادربه کنترل بیماری می باشند و توانایی ریشه کن کردن آن را ندارند و دوم اینکه این داروها ، داروهای تائید شده بیماری هستند و در حال حاضر گروه زیادی از داروها در دست تحقیق قراردارند که مطمئناً برخی از آنها در سالهای آینده از بوته آزمایش موفق بیرون خواهند آمد.

ام اسو درمانهای مکمل

آندسته از فرضیه هاومداخلات درمانی را که در سیستم پزشکی معمول تعریف نشده اند ، طب مکمل می گویند.علاقه به درمان کامل یکی از مهمترین دلایل استفاده از طب جایگزین است . در بررسی ها نشان داده شده است که زنان ۳۵% بیشتر از مردان به استفاده از این روش ها علاقمندند. این درمانهاشامل: اکسیژن درمانی،طب سوزنی، هومیوپاتی ، یوگا ، رفلکسولوژی ،مدیتیشن ، کایروپراکسی، تغذیه و ...میشود.

اهداف توانبخشی

۱-پیشگیری از ایجاد یا بروز بیشتر ناتوانی

۲-جلوگیری از پیشرفت ناتوانی و آموزش عملکردی در ارتباط با نیازهای فرد

۳-ارتقای سطح آگاهی عمومی نسبت به ناتوانی و توانبخشی و ایجاد فرصتهای برابر

۴-سعی در خودکفائی فرد ناتوان و قادر سازی وی در برخورد با مشکلات

۵-تطابق زندگی فرد ناتوانباجامعه از طریق آموزش و مشاوره

۶-ارائه طرحهای تسهیلاتی و خدمات شهری و مسکونی مناسب جهت استفاده افراد ناتوان

۷-افزایش آگاهی افراد ناتوان نسبت به توانائیهای جسمی ، روانی خویش و تطبیق آنان با محیط

۸-استقلال اقتصادی از طریق اشتغال و تبدیل وی به یک فرد مؤثر در جامعه

تیم توانبخشی

هدف ازتشکیل تیم و کار گروهی در توانبخشی ،هماهنگی در فعالیتهای گوناگون و متنوعی است که بمنظور بازتوانی و توانمندسازی فرد ناتوان انجام می شود.

انواع توانبخشی

- توانبخشی پزشکی

-توانبخشی حرفه ای

-توانبخشی اجتماعی و روانی

-توانبخشی آموزشی

ام اس و فیزیوتراپی

یکی از مشکلات اصلی ما، ضعف و محدودیت در حرکت است که از طرفی به‌علت درگیری قسمت‌های حرکتی در مغز و نخاع و از طرف دیگر به‌علت کم تحرکی خودمان است شاید شما هم به یکی از علل زیر حرکات خود را محدود کرده‌اید:

افسردگی و بی‌حوصلگی، ترس از افتادن و جراحات و یا ناآگاهی (مثلاً ترس از مضر بودن فعالیت). کم بودن تحرک خود دارای عوارضی است مانند کوتاه شدن و ضعیف‌تر شدن عضلات، زخم بستر، یبوست و ...

حتماً تابه‌حال با فردی که دست یا پایش شکسته است برخورد داشته‌اید و شاهد بوده‌اید که پس از درمان شکستگی و باز کردن گچ، بیمار در انجام حرکات آن عضو ناتوان شده و نیازمند به فیزیوتراپی برای مدتی محدود می‌باشد. فرق ما با چنین بیمارانی در این است که برای مدت نامحدودی به فیزیوتراپی محتاجیم. شاید فکر کنید عملی نیست که همه روزه به یک فیزیوتراپیست رجوع کنید و شاید انجام مداوم این کار از نظر وقت و یا هزینه غیرممکن باشد. اما با یک روش ساده می‌توانیم این مشکل را حل کنیم:

۱.ابتدا به یک فیزیوتراپیست حاذق و دلسوز مراجعه کنید. یافتن او اصلاً مشکل نیست! کافی است به یک مرکز فیزیوتراپی رجوع کنید و در صورتی که در آنجا راحت بودید و حس کردید به مشکلات شما توجه می‌شود و برایتان دقیقاً برنامه‌ریزی می‌کنند، می‌توانید همیشه به همان فیزیوتراپیست مراجعه کنید. بدیهی است علاوه بر دقت و توجه متخصص مربوطه، سلیقه شخصی شما هم بسیار مهم است و مثلاً فیزیوتراپیست انتخابی فردی دیگر، ممکن است برای شما انتخاب مناسبی نباشد.

۲.متخصص فیزیوتراپی شما را معاینه می‌کند و حرکت‌های مناسب را به شما توصیه می‌کند و به صلاحدید ایشان چند جلسه‌ای در همان مرکز تمرین می‌کنید.

۳. حرکاتی که فعلاً لازم دارید، تعداد و چگونگی انجام روزانه آن‌هارا در خانه بیاموزید و در صورت نیاز به وسایل کمکی، آن‌ها را از فروشگاه‌های این نوع لوازم تهیه کنید و یا اگر می‌توانید مشابه آن‌ها را برای خود بسازید.

۴. همه روزه در منزل زمانی را به حرکات فیزیوتراپی اختصاص دهید و ضمن انجام این ورزش‌ها سعی کنید بیشتر به بهبودی و تندرستی فکر کنید.

۵.به صلاحدید فیزیوتراپیست هر چند هفته به او مراجعه کنید تا هم درستی انجام تمرینات را بررسی کند و هم درصورت لزوم ،آنها را تغییر دهد.

چند توصیه کلی:

-منظور ما از انجام حرکات فیزیوتراپی رسیدن به وضعیت بهتر جسمی و روحی است نه شرکت در مسابقات المپیک! پس در انجام ورزش‌ها منظور ما، انجام تعداد کمی حرکت در نوبت‌های متعدد در طی روز است.

-حرکات را تا مرز رسیدن به خستگی انجام بدهید. در صورت تمایل پس از مدتی استراحت می‌توان دوباره حرکات را تکرار کرد.

-هر موقعیتی که انجام حرکت را آسان کند مفید است، بنابراین با توجه به سبک شدن وزن بدن در آب، شنا یکی از مفیدترین ورزش‌ها برای شما می‌باشد. البته نیازی به شنای حرفه‌ای نیست و اندکی هم که در آب دست و پایتان را تکان دهید بسیار مفید است

انواع فاکتورهای تشدید کننده

با مراجعه به منابع و ماخذپی می بریم که عوامل زیادی را در تشدید بیماری مؤثر می دانند . برخی ازآنها را با اطمینان بیشتری می توان عنوان کرد ولی نقش برخی دیگر هنوز مورد سوال است . از جمله اینها می توان به موارد زیر اشاره کرد.

الف ) گرما

گرمای محیط بخصوص اگر همراه با رطوبت باشد می تواند بسیار آزار دهنده باشد. بنابراین یک مسافرت تابستانی به منطقه ای گرم و مرطوب می تواند به جهنمی برای بیماران مبتلا به ام اس تبدیل شود. علاوه بر گرمای محیط ، به هر دلیلی که درجه حرارت مرکزی بدن خود فرد افزایش یابد مثلاً تب و یا یک فعالیت ورزشی سنگین ، ممکن است اثرات مخربی بر بیمار برجا گذارد. با ید بدانیم که حتی افزایش مختصر درجه حرارت مرکزی بدن ( در حد یا درجه ) می تواند توسط فرد تحمل نشود و اورا دچار مشکل نماید. در چنین شرایطی علائم عدم تحمل به گرما ظاهر میشود این علائم شامل ، کاهش بینایی ، لرزش و ضعف تمام بدن ، احساس خستگی ، اختلالات شناختی و حافظه ... می باشد. به نظر می رسد گرما سرعت انتقال پیام را در سلول های عصبی که غلاف آنها در نتیجه بیماری آسیب دیده ، کاهش می دهد و از این طریق سبب تشدید علائم بیماری می شود. جهت پیشگیری از اثرات گرما، پیشنهادات زیر را ارائه می دهیم.

· مایعات مصرفی خودرا به شکل آب یا آب میوه ، افزایش دهید.( حداقل ۱۰-۸ لیوان در ۲۴ ساعت )

· از محیط های گرم به خصوص گرم و مرطوب مانند حمام گرم، سونا، تابش شدید آفتاب و ورزش های سنگین پرهیز نمایند.

· از وسائل خنک کننده در منزل ، اتومبیل و محل کار استفاده نمایید.

· در صورت گرما، از دوش آب سرد ،مکیدن یخ ،دراز کشیدن با حوله ی مرطوب و یا کیسه های یخ استفاده نمایید.

· در صورت بروز تب هرچه سریعتر برای تشخیص علت و درمان آن اقدام کنید.

ب) استرس

استرس های روحی و جسمی ، چه بصورت مزمن و چه بصورت حاد وناگهانی ، می توانند سبب تشدید بیماری شوند. چنانچه مطالعات نشان می دهند ، در زمان تحمل استرس وقوع حملات بیماری دو برابر بیشتر از شرایط معمول می باشد. شایعترین استرس های روحی شامل طلاق ، سوگواری ، خشم ، شکست عاطفی ، و شغلی می باشند. در مورد نحوه اثر این عامل برروی حملات ام اس باید بگوئیم که به نظر می رسد استرس ها سبب آزاد شدن موادی ( از جمله هورمون ها ) در بدن می شوند که این مواد از طریق تاثیر روی سیستم ایمنی می توانند بیماری را متاثر سازند . نکته مهمی که حتما لازم است ذکر شود این است که عامل استرس به تنهایی نمی تواند نقش مهمی ایفا کند بلکه این نحوه برخورد فرد و مواجهه او با استرس ها است که نقش اساسی را بازی می کند . لذا طرز تلقی و نگاه فرد به شرایط سخت و دشوار زندگی ، نحوه برخورد او و تلاش او برای حل مسائل و یا پذیرش منطقی آنهاست که تعیین کننده می باشد و نه صرفا خود آن عامل استرس زا .

راه هایی پییشگیری از تاثیر عوامل استرس زا

· روان درمانی و یادگیری مهارت های کافی در زمینه برخورد با استرس و نحوه حل مسائل به شکل منطقی و عاقلانه

· یوگا

·Meditation

· ورزش مناسب و استخر آب

· استفاده از شیوه های relaxation

ج) خستگی

تعریف خستگی : آنچه که به عنوان خستگی بیان می شود عبارتست از افت توانایی های حرکتی یا ذهنی بطور برگشت پذیر که می تواند خود به خود یا بعداز فعالیت فیزیکی یا ذهنی روی می دهد. خستگی ، هم علامتی از بیماری ام اس است و هم عامل تشدید کننده آن و با خستگی معمولی تفاوت هایی دارد. مثلا اینکه شدت این خستگی بیشتر از یک خستگی معمولی است . معمولا در اوائل روز (صبح) احساس می شود و به تدریج در طول روز شدت می یابد و اغلب با یک استراحت کوتاه مدت ساده برطرف نمی شود.این خستگی به دلیل اثرات مخرب بیماری روی سلولهای عصبی حرکتی و حسی ایجاد می شود و لذا منطقی است که در نتیجه آن کلیه علائم بیماری تشدید یابند و یا علامتی جدید ایجاد شوند. شایعترین عوامل ایجاد کننده خستگی عبارتند از : گرما و رطوبت، غذای سنگین ،آلرژی غذایی ،فعالیت زیاد ،سیگار،گرسنگی وافت قند خون ، استرس ها

شیوه های پیشنهادی جهت جلوگیری از خستگی

· ورزش در حدی که خسته و گرم نشویم .

· یوگا /شنا

· پرهیز از گرما

· پرهیز از کار زیاد (درخانه یا محل کار )

· استراحت در فواصل کار

· دراز کشیدن و قرار دادن پاها بالاتراز سطح بدن

· ایجاد نظم در خواب

· پرهیز از گرسنگی ، غذای سنگین و غذای شیرین

· صبحانه فراموش نشود

د) ضربه ها

در مورد اینکه آیا ضربه های واردشده به مغز یا نخاع می تواند سبب شروع یا تشدید بیماری ام اس شوند یا خیر اطلاعات متناقصی وجود دارد . نتایج برخی تحقیقات این مساله را تائید و برخی دیگر ردمی کنند.اما مطابق آمار موجود ۱۵- ۱۰ درصد عزیزان مبتلا به ام اس شروع بیماری شان را پس از ضربه به مغز یا نخاع ذکر می کنند و ۵۰ درصد آنان عود حملات را به ضربه نسبت می دهند . به نظر می رسد که ضربه سبب ایجاد تغییراتی در نسج مغز یا نخاع می شود که با توجه به آسیب های قبلی ناشی از خود بیماری دراین محل ها ، علائم جدید ایجاد می گردند.

اهمیت علائم تشدید کننده

هر چند اثرات این عوامل اغلب موقتی و کوتاه مدت است ( از چند دقیقه تا چند ساعت ) اما از آنجاکه می توانند آنقدر شدید و آزار دهنده باشند که زندگی فرد را مختل نمایند از اهمیت بالایی برخوردار هستند .

علاوه بر آن در اغلب موارد با شناخت و برخورد صحیح به سادگی می توان از اثرات مضر آن ها پیشگیری کرد و نهایتا باید بدانیم در صورت عدم تشخیص به موقع و رفع این عوامل نه تنها خود ، علائم بیماری را تشدید می کنند بلکه قادرند سایر عوامل تشدید کننده را ایجاد و یا تشدید کنند.مثلا اضطراب و افسردگی علاوه بر اینکه می توانند علائم بیماری را تشدید کنند باعث می شوند فرد درد موجود را شدیدتر احساس کند یا دچار اختلال خواب شود و همانگونه که ذکر شد هر دوی اینها عوامل تشدید کننده بیماری هستند.

ضمن آرزوی موفقیت برای همه عزیزان ، پیشنهاد می کنیم بیماری خودرا به عنوان یک واقعیت بپذیرند و تا حد ممکن جهت بهتر کردن کیفیت زندگی شان ، توصیه ها را بکار گیرند .